INTERVIEW

Lotte de Wit voor Combi Foto in gesprek met reisfotograaf Matthijs Blonk
 
 
VREEMDE VOOROORDELEN UITBANNEN
 
Reizen door de mooiste gebieden ter wereld én je werk als fotograaf doen: het klinkt als een droombaan. Welkom in het leven van reisfotograaf Matthijs Blonk. Als reisgids, dito fotograaf en redacteur van een tijdschrift over inheemse volken, gebruikt hij zijn camera in de meest verre oorden. Ook filmt hij. Blonk legt voornamelijk mensen vast, landschappen boeien hem minder. “Mensen fotograferen is een heel interessant spel.”
 
Huwelijk Herman van Veen

De aanzet voor Blonks loopbaan was een roddel van zijn buurvrouw. Ze was schoonmaakster bij Herman van Veen en wist te vertellen dat de zanger ging trouwen. “Niemand mocht het weten, maar ik trok mijn plan”, vertelt Blonk, toen achttien jaar oud. “Ik nam een dag vrij en reisde af naar de plek waar het huwelijk zou plaatsvinden. Mét fototoestel. Van Veen kwam het gemeentehuis uit met zijn kersverse echtgenote en was woedend dat zijn huwelijk was uitgelekt. Ik belde het Algemeen Dagblad met de mededeling dat ik een primeur had. Ze hadden interesse. Mijn vader reed me naar Rotterdam, ik liet onderweg de afdrukken drogen bij de autoverwarming. Eén van de foto’s stond een dag later op de voorpagina van de krant, inclusief naamsvermelding.”

Het moge duidelijk zijn: Blonk was als jongen al eigenwijs en doortastend genoeg om uit te groeien tot een goede fotograaf. De kick-off voor zijn carrière als fotograaf was met het behalen van de voorpagina van het AD een feit. Tóch was het een paar jaar later iets anders waar Blonk voor ging. “Ik was altijd al gek van film, organiseerde vaak filmvoorstellingen en had een eigen 16 mm opwindcamera. Ik ontmoette iemand die aan de Vrije Academie Psychopolis in Den Haag studeerde. Wat hij vertelde, klonk me als muziek in de oren: op de Academie was apparatuur aanwezig en je kon er naar hartelust monteren. Dat zag ik wel zitten en ik startte met de filmopleiding. De animatiefilmpjes die ik in het begin maakte, zijn nu terug te vinden in het archief van het Filmmuseum.” Na de Vrije Academie besloot Blonk beide vaardigheden verder uit te bouwen. Nog steeds maakt hij naast foto’s ook filmpjes. 

 
Ingebouwde patatkraam

Blonks passie voor reizen gaat verder terug dan zijn studietijd. “Als kind fantaseerde ik dat ik later een bus zou kopen waarmee ik de hele wereld zou afreizen”, vertelt de fotograaf. “Met een ingebouwde patatkraam zou ik mijn geld verdienen. Toen ik ouder was, gooide ik die kraam overboord. Wat bleef was de drang om de wereld te zien.”

Blonk werd reisleider. Hij organiseerde cultuurreizen naar het Midden-Oosten en Midden- Amerika. Wanneer het drukke reisprogramma dat toeliet, schoot hij plaatjes van prachtige taferelen die hij onderweg tegenkwam. Eerst met een grote analoge Nikon, maar dat bleek - net als een filmcamera - niet praktisch voor op reis. Blonk schafte een kleine, digitale Canon aan en kan daarmee een stuk beter uit de voeten. “Ik concentreer me tijdens mijn reizen vooral op mensen. Landschappen vind ik minder boeiend. Het is een interessant spel om contact te maken met mensen die je onderweg tegenkomt.”

 
De meest geweldige kleuren

Vooral Afrika en de Arabische wereld zijn populaire bestemmingen van Blonk. “Het zijn fotogenieke gebieden,” legt hij uit. “De natuurvolken die er wonen, leiden een totaal ander leven dan wij en dat is fascinerend om te zien. De globalisering heeft de cultuur van deze mensen nog nauwelijks aangeraakt.”

Ethiopië vindt Blonk het meest bijzonder. “Door de hoge bergen zijn er in het verleden weinig indringers geweest. Daardoor heeft het land een heel eigen cultuur ontwikkeld. Het land herbergt bijna tachtig verschillende volken op een relatief kleine oppervlakte. Ethiopiërs zien er bovendien prachtig uit, sommigen wikkelen zich in doeken met de meest geweldige kleuren, anderen beschilderen hun lichaam.”

Iranese vrouwen

Dagblad Het Parool publiceerde onlangs een fotoserie van Iranese vrouwen, gemaakt door Blonk. Hij bezocht op een nationale vrije dag een dorpje in de buurt van Teheran, voor veel stedelingen dé plek voor een ontspannen dagje uit. De vrouwelijke bezoekers poseerden onbevangen voor Blonks lens. Verbazingwekkend als je bedenkt dat vrouwen in het Midden-Oosten niet bekend staan als de meest toegankelijke personen.

“Mijn collega’s bij Indigo, het magazine over inheemse volken waarvoor ik schrijf en fotografeer, verbazen zich er regelmatig over hoeveel ik voor elkaar krijg. Hoe ik dat doe? Heel simpel: ik ga gewoon voor de mensen staan die ik wil fotograferen en vraag ze of het mag. Collega’s krijgen regelmatig stenen naar hun hoofd, ik krijg medewerking.” Het resultaat: van dichtbij geschoten portretten van mensen die recht de lens in kijken. “Terwijl foto’s van andere fotografen vaak van veraf én stiekem genomen zijn.”

Risico van het vak
Niet dat het altijd goed gaat. In Libië had Blonk een minder prettige ervaring. De nationale veiligheidsdienst ‘betrapte’ hem tijdens het maken van een foto. “Het was in Tripoli, op de laatste dag van de reis en ik had nog één foto op mijn rolletje. Het licht was prachtig. De late avondzon kleurde een oude stadspoort rood, op de voorgrond was een gezellig druk theehuis te zien. Ik maakte een foto en werd vervolgens in mijn kraag gegrepen door een undercover agent. Hij trok het rolletje uit mijn camera.

Ik begreep niet waarvan ze me verdachten, maar durfde het ook niet te vragen. In mijn tas zat nog een camera en ik was als de dood dat als ik té bijdehand zou zijn, ze mijn bagage verder zouden doorzoeken en ook díe zouden ontdekken. Gelukkig gebeurde dat niet.” Blonk werd vrijgelaten. Hij laat zich niet afschrikken door dergelijke gebeurtenissen. “Angst is een slechte raadgever. Dit is het risico van het vak."

 

Moeder en kind
“Een goede reisfoto moet een verhaal vertellen,” leert Blonk ons. “Liefst met meerdere dimensies waardoor zowel kenners van een cultuur als de leek kan zien wat er gebeurt en wat de essentie van de foto is. Als fotograaf moet je proberen zoveel mogelijk op een foto duidelijk maken. Door de mensen in hun context te fotograferen bijvoorbeeld. In hun eigen leefomgeving, druk doende met hun dagelijkse bezigheden. Maar je moet wel oog voor detail houden.” Integriteit is een vereiste. “Je moet altijd toestemming hebben om te fotograferen. Bij sommige volken is het gebruikelijk dat je betaalt voor elke foto die je neemt. Voor een foto van moeder en kind wordt het bedrag verdubbeld. Volken zoals de Mursi in Ethiopië dossen zich speciaal voor fotografen exotisch uit. Juist om wat te verdienen. Veel van mijn collega’s hebben er problemen mee om hun modellen te betalen. Ik niet. Het hoort er gewoon bij.”
 
Lef hebben
Blonks werk gaat verder dan van zijn reizen genieten en mooie platen schieten. “Ik wil dat mensen door mijn foto’s andere culturen leren waarderen. Er bestaan veel vreemde vooroordelen over buitenlandse volken. Nederlandse Toeristen in Marokko vinden het opmerkelijk om te zien hoe hard de plaatselijke bevolking werkt. Gênant gewoon! Het liefst zou ik alle vooroordelen uitbannen. Ik hoop dat mijn foto’s daaraan bijdragen.”

De meest bijzondere plekjes van de wereld fotograferen heeft ook zo zijn kanttekeningen. Blonks foto’s kunnen toeristen naar plekken lokken die juist rustig zouden moeten blijven. “Ja dat is lastig,” geeft de fotograaf toe. “Sommige plekken zijn zó ongelooflijk mooi en vredig, dat het beter zou zijn die niet te fotograferen. Of om die in elk geval niet te publiceren. Maar dat is geen optie. Het is juist zo leuk om mensen al dat moois te laten zien. Bovendien is het in onze wereld niet langer mogelijk om gebieden onbekend te houden. Als mooie plekjes dan tóch de wereld overgaan, dan maar door mij!”

Voor reisfotografen in de dop geldt: houd rekening met het zonlicht in het land waar je naar toe gaat. Blonk: “In Afrikaanse landen dicht bij de evenaar is de zon fel, het spreekt voor zich dat je dan beter niet midden op de dag kunt werken. Iemand met een donkere huid fotograferen is erg lastig. Extra complicatie is dat mensen in Afrika van nature met hun rug naar de zon gaan staan. Verder: stap gewoon op mensen af, dat levert het beste resultaat op. Afstand houden en stiekem foto’s maken, komt je foto’s niet ten goede. Lef hebben dus!”  
 

© 2007. Alle rechten op de foto's bij dit interview liggen bij Matthijs Blonk en mogen zonder zijn schriftelijke toestemming niet elders worden gebruikt.

Top
Sluit venster