MATTHIJS BLONK JOURNALISTIEK
Archief
Veteranen van de ‘Zand Oorlog’
Ook in Marokko liet de bevolking begin 2011 haar stem horen. Met wisselend succes, maar met de gretigheid van een nieuw verworven inzicht. De demonstraties voor het parlementsgebouw in Rabat waren talrijk en hadden een optimistisch karakter. Vrolijke hoopvolle gezichten die zichtbaar genoten van het gezamenlijk actievoeren en vooral van de vrijheid dat dit mogelijk was.
Nu, een jaar later, zijn de demonstranten er nog steeds. Somber kijkende mensen die voor hun rechten blijven opkomen, maar er misschien niet helemaal meer in geloven. Binnen hun gezichtsveld is de oproerpolitie op de been. De Marokkaanse variant van de ‘Arabische Lente’ raakt onderkoeld.
Het is 30 april 2012. Voor het parlementsgebouw in Rabat groepen oudere mannen samen. Ze dragen spandoeken en een bordje meldt dat dit dag zesendertig van hun sit-in demonstratie is. De mannen, met een norse gezichtsuitdrukking, duiken niet weg voor de camera. Ze staan voor hun zaak en hebben weinig te verliezen. Op een spandoek de tekst “We zijn hier als gevolg van gebroken beloftes”. Er zijn geen pamfletten maar iemand, die zijn naam liever niet genoemd ziet, geeft uitleg.
‘Wij zijn veteranen van het Marokkaanse leger. Soldaten, onderofficieren en officieren uit de oorlog met Algerije in 1963. De meesten van ons zijn krijgsgevangen genomen en hebben tussen de twintig en dertig jaar gevangen gezeten in Algerije. Onze jeugd, de beste jaren van ons leven, brachten we door onder slechte omstandigheden.
Nadat we vrij kwamen konden we niet of nauwelijks aanspraak maken op een toelage van de Marokkaanse overheid. Mijn kameraad hier, die een arm verloren heeft, ontvangt 120 dirham per maand, nog geen twaalf euro. Kun je daar soms van leven?’
De mannen zijn vastbesloten te blijven, dag en nacht, totdat hun rechten erkend worden en ze een redelijke vergoeding ontvangen, ook over de periode van hun gevangenschap.
‘Dit zijn niet alle demonstranten, we wisselen elkaar af. Kom maar eens mee naar ons hotel.’
We lopen naar een groot gebouw naast het station van Rabat. Er is een lange overdekte galerij die grenst aan een bankfiliaal van de BMCI bank. Naast de pinautomaten liggen mannen te slapen. Anderen zijn aan het bidden of koken een maaltijd op een gasbrander.
‘Hier slapen en eten we. In ploegen houden we de wacht voor het parlement. Er zitten hier mensen uit alle delen van Marokko, ook uit de Sahara. Natuurlijk is het symbolisch dat we hier kamperen, naast het grote geld. Wij willen compensatie met terugwerkende kracht en erkenning van onze rechten als militair, dus ook verhoging van onze rang.’
De volhardende houding van de mannen dwingt respect af, maar dag zevenendertig zit er niet meer in. In de namiddag wordt hun demonstratie door de oproerpolitie gebroken.
De ‘Zand Oorlog’ was een grensoorlog tussen Marokko en Algerije die uitbrak in 1963, vlak nadat Algerije onafhankelijk werd. Er was nooit een volledige en exacte grens tussen Marokko en Algerije vastgelegd. Volgens het verdrag van Lalla Maghnia (18 maart 1845) zijn grote delen van de Sahara een gebied zonder water, dus onbewoonbaar, waardoor grenzen overbodig zijn.
In 1912, na de kolonisatie van Marokko door de Fransen, werden wel grenzen getrokken, maar die varieerden per kaart. Toen de Fransen in 1957 voorstelden om de grens met Algerije definitief vast te leggen weigerde Marokko. Het wilde met Algerije zelf onderhandelen en niet met de Franse kolonisator van het land. Zo werd de grens ten zuiden van de Marokkaanse oase Figuig niet vastgelegd.
© Matthijs Blonk – mei 2012
Bronnen:
– De geschiedenis van Marokko. Herman Obedijn, Paolo de Mas en Philip Hermans. Bulaaq – 2002
– Wikipedia http://en.wikipedia.org/wiki/Sand_War